زیبایی های ادبی ...
آشنایی با چند صنعت جالب شعری ۱. سیاقت الاعداد در
لغت به معنی برشمردن و به ترتیب آوردن اعداد اما در علم بدیع چند چیز را
دنبال یک دیگر بر یک سیاق بشمرند و سپس در باره ی هر یک جداگانه یا درباره ی
مجموع آنها وصف یا حکمی بیاورند . مثال: سال و فال و مال و حال و اصل و نسل و تخت و بخت بادت اندر هردو گیتی برقرار و بردوام ای به شش روز از دو حرف این هفت ایوان ساخته زیر طاق هفت ایوان چار ارکان ساخته ۲ . صنعت مجرد (شعر بی نقطه) : در لغت به معنی برهنه کردن می باشد و در اصطلاح شعری را گویند که از حروف نقطه دار استفاده نشده باشد و این را معطل نیز خوانند . مثال : هم او و هم دل او دار عدل را معمار هم او و هم در او درد ملک را مرهم ۳. صنعت منقوطه : این صنعت عکس مجرد است و آن چنان است که شاعر بیتی آورد یا بیشتر که تمام حروف آن نقطه دار باشد . مثال: ز نغزی، زیب تختی ، زین جیشی نزیبد جز به بختت زینت تخت ۴. تدویر و مدور : درلغت به معنی گردکردن است و در اصطلاح آن است که شاعر بیتی بگوید که چون در دایره نویسند از هر طرف بتوان آن را خواند . مثال: ای بی وفا! رحمی بکن ، بهر خدا ، بر عاشقان ! نگارینا ! بدین زردی چرا کردی ، رخان من ۵.تربیع و مربع : در
لغت به معنی چهارسو کردن است . و در اصطلاح آن است که شاعر چهار بیت یا
چهار مصراع بگوید که به طول و عرض بتوان خواند و در صورت و معنی هیچ تفاوتی
پدید نیاید . مثال :
این گونه سخن وقتی آرایه به شمار می آید که با محسنات لفظی یا معنوی دیگر همراه باشد . ![]()
آشنایی باشاعران وادبای ادبیات ایران زمین